جراحی دندان چیست؟ 

کلمه “جراحی” اغلب با میزانی از اضطراب و نگرانی همراه است. اما در دنیای دندانپزشکی مدرن، جراحی دندان یک حوزه تخصصی و گسترده است که به حل طیف وسیعی از مشکلات، از کشیدن یک دندان عقل نهفته گرفته تا بازسازی‌های پیچیده فک، می‌پردازد. این شاخه که به طور رسمی “جراحی دهان، فک و صورت” نامیده می‌شود، با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته و روش‌های کنترل درد موثر، تجربه‌ای بسیار متفاوت از تصورات قدیمی را برای بیماران رقم می‌زند. در این مقاله جامع، قصد داریم تا با معرفی انواع جراحی دندان و تشریح جزئیات هر یک، از جمله جراحی نسج سخت و نرم، این حوزه مهم را برای شما شفاف‌سازی کنیم.

جراحی دندان چیست و چه زمانی به آن نیاز داریم؟

جراحی دهان، فک و صورت یک تخصص دندانپزشکی است که بر تشخیص و درمان جراحی بیماری‌ها، آسیب‌ها و نقایص مربوط به جنبه‌های عملکردی و زیبایی بافت‌های سخت و نرم این ناحیه تمرکز دارد. یک جراح دهان و فک و صورت، پس از دوره دندانپزشکی عمومی، سال‌ها آموزش تخصصی بیمارستانی را در زمینه‌هایی مانند بیهوشی، جراحی و پزشکی داخلی می‌گذراند. به طور کلی، هر زمان که یک مشکل دندانی از طریق روش‌های معمول مانند ترمیم یا درمان ریشه قابل حل نباشد، یا پیچیدگی آن نیازمند مداخله در بافت‌های استخوانی و لثه باشد، پای جراحی دندان به میان می‌آید.

انواع جراحی دندان: سفری در دنیای نسج سخت و نرم

برای درک بهتر، می‌توان جراحی‌های دهان را به دو دسته کلی تقسیم کرد: جراحی‌های مربوط به بافت‌های سخت (دندان‌ها و استخوان‌ها) و جراحی‌های مربوط به بافت‌های نرم (لثه، لب، گونه و زبان).

جراحی نسج سخت چیست؟ تمرکز بر دندان و استخوان

این دسته از جراحی‌ها، رایج‌ترین اعمال در حوزه جراحی دهان هستند و مستقیماً با دندان‌ها و استخوان فک سروکار دارند.

۱. کشیدن دندان (ساده و جراحی)

اگرچه هدف اصلی دندانپزشکی حفظ دندان‌هاست، اما گاهی به دلیل پوسیدگی شدید، عفونت غیرقابل کنترل یا شکستگی، کشیدن دندان تنها راه حل ممکن است. کشیدن دندان می‌تواند ساده (زمانی که دندان به راحتی قابل دسترس است) یا به صورت جراحی (زمانی که دندان زیر لثه شکسته یا نهفته است) انجام شود.

۲. جراحی دندان عقل

دندان‌های عقل، آخرین دندان‌هایی هستند که در دهان رویش می‌کنند و اغلب فضای کافی برای قرارگیری صحیح در فک ندارند. این امر منجر به نهفتگی، رویش ناقص یا کج شدن آن‌ها می‌شود که می‌تواند باعث درد، عفونت، آسیب به دندان‌های مجاور و ایجاد کیست شود. جراحی دندان عقل یکی از شایع‌ترین انواع جراحی دهان است. پیدا کردن یک دندانپزشک جراحی دندان عقل در تهران که تجربه کافی در این زمینه داشته باشد، برای یک درمان موفق حیاتی است.

ملاحظات ویژه: جراحی دندان عقل روی عصب

یکی از نگرانی‌های اصلی در جراحی دندان عقل پایین، نزدیکی ریشه‌های آن به عصب آلوئولار تحتانی است که حس لب و چانه را تامین می‌کند. در موارد پیچیده، ریشه دندان ممکن است در تماس مستقیم با این عصب باشد. در چنین شرایطی، انتخاب یک متخصص جراحی دندان عقل روی عصب (جراح فک و صورت) الزامی است. این متخصص با استفاده از تصویربرداری سه‌بعدی (CBCT)، موقعیت دقیق عصب را ارزیابی کرده و با تکنیک‌های جراحی میکروسکوپی، ریسک آسیب به عصب را به حداقل ممکن می‌رساند.

۳. جراحی دندان نهفته

علاوه بر دندان عقل، دندان‌های دیگر (به ویژه دندان‌های نیش بالا) نیز ممکن است در استخوان فک نهفته باقی بمانند. در این موارد، جراح با همکاری متخصص ارتودنسی، بافت لثه و استخوان روی دندان را برداشته و با نصب یک براکت، به بیرون کشیدن تدریجی دندان به محل صحیح خود کمک می‌کند. یافتن یک دندانپزشک جراحی دندان نهفته در تهران که با متخصصین ارتودنسی همکاری نزدیک داشته باشد، برای موفقیت این درمان تیمی ضروری است.

۴. جراحی ایمپلنت و پیوند استخوان

کاشت ایمپلنت‌های دندانی، یکی از پیشرفته‌ترین انواع جراحی نسج سخت است. این فرآیند شامل قرار دادن یک پایه تیتانیومی در استخوان فک است. در مواردی که استخوان فک برای حمایت از ایمپلنت کافی نباشد، جراح اقدام به پیوند استخوان (Bone Grafting) می‌کند تا بستر مناسبی برای کاشت ایمپلنت فراهم آورد.

جراحی نسج نرم چیست؟ هنر و علم کار با لثه و بافت‌های دهانی

این سوال که نسج نرم دندان چیست، ممکن است کمی گمراه‌کننده باشد؛ منظور از آن، بافت‌های نرم “اطراف” دندان یعنی لثه و سایر مخاط‌های دهانی است. این جراحی‌ها هم جنبه درمانی و هم زیبایی دارند.

• جراحی افزایش طول تاج (Crown Lengthening): زمانی که پوسیدگی یا شکستگی به زیر خط لثه گسترش یافته، جراح با برداشتن مقداری از بافت لثه و استخوان، قسمت بیشتری از دندان را نمایان می‌کند تا دندانپزشک بتواند آن را به درستی ترمیم یا روکش کند.
• جراحی زیبایی لثه (Gingivoplasty): برای اصلاح طرح لبخند در افرادی که “لبخند لثه‌ای” دارند یا خط لثه نامنظمی دارند، از این جراحی برای شکل‌دهی و زیباسازی لثه‌ها استفاده می‌شود.
• فرنکتومی (Frenectomy): فرنوم، یک بافت عضلانی کوچک است که لب یا زبان را به فک متصل می‌کند. در صورتی که این بافت بیش از حد بزرگ یا کوتاه باشد (مانند “گره زبانی”)، می‌تواند باعث ایجاد فاصله بین دندان‌ها یا محدودیت در حرکت زبان شود. فرنکتومی یک جراحی ساده برای برداشتن یا اصلاح این بافت است.
• بیوپسی (Biopsy): در صورت مشاهده هرگونه ضایعه، زخم یا توده مشکوک در دهان، جراح نمونه کوچکی از بافت را برداشته (بیوپسی) و برای تشخیص قطعی به آزمایشگاه آسیب‌شناسی ارسال می‌کند.

دکتر نازی بنیانیان: “کلمه ‘جراحی’ می‌تواند ترسناک باشد، اما رویکرد ما در جراحی دندان مدرن، بر پایه راحتی بیمار، دقت بالا و استفاده از تکنیک‌های کم‌تهاجمی استوار است. با تصویربرداری پیشرفته مانند CBCT و برنامه‌ریزی دقیق، حتی یک عمل پیچیده مانند خارج کردن دندان عقل نزدیک به عصب، به یک فرآیند قابل پیش‌بینی و ایمن تبدیل می‌شود. هدف اصلی ما همیشه دستیابی به بهترین نتیجه بالینی با کمترین میزان ناراحتی پس از عمل برای بیمارانمان است.”

آیا “جراحی دندان عقل رایگان” واقعیت دارد؟

عبارت جراحی دندان عقل رایگان یکی از جستجوهای رایج در اینترنت است. باید به صراحت گفت که در کلینیک‌های خصوصی تخصصی، ارائه خدمات جراحی به صورت کاملاً رایگان امکان‌پذیر نیست. هزینه‌های جراحی شامل مواردی مانند استریلیزاسیون پیشرفته، استفاده از مواد یک‌بار مصرف، داروهای بیهوشی، و مهم‌تر از همه، زمان و تخصص بالای جراح و تیم درمانی است. با این حال، برخی مراکز آموزشی (دانشکده‌های دندانپزشکی) یا مراکز درمانی خیریه ممکن است تحت شرایط خاص، این خدمات را با هزینه بسیار پایین یا برای افراد واجد شرایط به صورت رایگان ارائه دهند. بهترین رویکرد، تمرکز بر یافتن کلینیکی است که قیمت‌گذاری شفاف و طرح‌های پرداخت متنوعی را برای مدیریت هزینه‌ها ارائه می‌دهد.

سوالات متداول (FAQ) درباره جراحی دندان

نتیجه‌گیری: گامی ضروری برای سلامت و عملکرد

جراحی دندان یک بخش حیاتی و تخصصی از دندانپزشکی است که به حل مشکلاتی می‌پردازد که با روش‌های دیگر قابل درمان نیستند. از بین بردن کانون‌های عفونت، حذف دندان‌های مشکل‌ساز و بازسازی ساختارهای از دست رفته، همگی به بهبود سلامت کلی بدن و افزایش کیفیت زندگی کمک می‌کنند. انتخاب یک دندانپزشک یا جراح ماهر و باتجربه، به ویژه برای موارد پیچیده، تضمین‌کننده یک درمان ایمن و موفق خواهد بود.